پاندمی کرونا و تحلیل پلی‌هیوریستیکی سیاست خارجی ایران

واکنش رهبران سیاسی به دنیاگیری ویروس کووید 19، آزمونی جدید در عرصه بین‌الملل به شمار می‌رود و نحوه تصمیم‌گیری سیاستمداران در شرایط گسترش این بیماری، می‌تواند موجب تغییراتی در سیاست خارجی کشورها و سیاست بین‌الملل باشد. در همین حال در مطالعه بحران‌های جهانی، که مستلزم واکنش سریع و مستقیم رهبران است از آن حیث که مطابق نظریات تصمیم‌گیری، رفتار اشخاص، افراد یا گروه‌هایی که در کادر تصمیم‌گیری و تدبیر بحران فعالیت می‌کنند بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌توان دستاوردهای نظری و عملی بیشتری را برای تحلیل روابط بین‌الملل ارائه داد. از دیدگاه نظریه «پلی‌هیوریستیک» که به سازوکارهای شناختی مورد استفاده تصمیم‌گیرندگان در هنگام اخذ تصمیمات پیچیده سیاست خارجی اشاره دارد، رهبران و تصمیم‌سازان، دستاوردها و خسارات را به صورت سیاسی و نه اقتصادی می‌سنجند. مطابق این نظریه، تصمیم‌گیران در زمان تصمیم‌گیری، از سویی به رد بدیل‌هایی که برای آنان از منظر بقای سیاسی غیرقابل پذیرش است می‌پردازند و از سوی دیگر، بدیل‌های خود را از زیرمجموعه بدیل‌های باقیمانده با ملاحظه افزایش منافع و کاهش خطرات انتخاب می‌کنند. این مقاله با بهره‌گیری از آموزه‌های نظریه پلی‌هیوریستیک و با روش تحلیل روند و تحلیل پسارویدادی، نشان داده است که تصمیم‌سازان جمهوری اسلامی ایران در بحران کرونا، چگونه می‌کوشند تا خود را از انزوا و دیگر پیامدهای حاصل از تحریم‌های آمریکا خارج کنند و این تصمیم‌گیری‌ها در شرایط کرونا چه تضمن‌ها و پیامدهایی در آینده سیاست خارجی ایران دارد.